Çok Büktüm Kulaklarını Dinlemediler Öğüdümü
Lewis Caroll, Aynanın içinden, 6.Bölüm
Şafağın Kapılarındaki Acı
Sözlerin yerine sessizliğin konuştuğu, durağan, upuzun sahnelerde anlamsızlığın içinde anlam arayışı, hiçlikle yüzleşme, doğanın çürümüşlüğü, insanın kendi varlığına bile yabancılaşması ve derin bir yalnızlıkla büyüyen içsel çöküşün akıl yitiminde, savaş sonrası ne geçmişinin ne evinin artık kalmadığı köyüne dönen Davud ‘la, gerçek ve hayal arasındaki bulanıklıkta zihinsel bir yolculuğa çıkıyoruz.
Ezgileri olmayan, rüzgârın tiz ıslığına, koyu dumanlar savuran ateşin çıtırtılarına, kesik havlamalara karışan ağır tartımlı bir nefesin sesiyle işliyor zaman burada, yıkıntının girdaplarında.
Bu kıyısız ıssızlıkta yalnız bir kadın. Köyde hayatta kalabilmiş tek insan, Davud’un kız kardeşi Sura. Sura başını göğe kaldırıp, güneşe, bulutlara yalvarıyor: “Benimle konuş. “
Hiçliğin ortasında hayatta kalmanın yaşamak demek olmadığını yüzüme çarpan o iki kelimelik kısa cümle: “Benimle konuş.”
Davud’sa balıklarla konuşuyor. Bir vaaz bu belki. Bir anlatıcının insanlara ulaşamayan yankısız, yanıtsız seslenişi sanki.
Hilal Baydarov’un, Tarkovsky, Béla Tarr gibi yönetmenlerinkini andıran şiirsel anlatımlı bu filminde, şairane bir hüznün sızısıyla, savaşın yıkıcılığını, insanın kötücüllüğünü bir kez daha yeniden sorgularken, Tanrı’yla mı, balıklarla mı, kendimle mi konuşuyordum? Hiç bilmiyorum.
Bir vakitler, okumalarımdan birinde öğrenmiştim; mor salkımlı Kozmos (Yıldız) çiçeğinin ismi Oxford English Dictionary’ye göre ilk defa 1650 de kullanılmış. Evren, onun güzelliğinden dolayı Kozmos diye adlandırılmış. Evrenimizin adı bir çiçekten geliyormuş.
Korkarım Kozmos (Yıldız) çiçeğinin rengini solduracağız.
28 Mayıs akşamıydı. Baydarov’un filmi doluyordu odama. Düşündüm bir an, Kabil’in bize mirası olmalıydı şafağın kapılarındaki bitimsiz acılarımız.
Baydarov’un, sözlerin yerine sessizliğin konuştuğu filmi Balıklara Vaaz, özgün ismi Balıqlara Xutbə, İngilizce ismiyle, Sermon to The Fish.
Anlatacak o kadar çok şey varken dinleyecek kimse var mı?