Yuvarlanıp düşmeye, Akdeniz'in görkemli mavisine karışmaya hazır iri bir gözyaşı gibi Akdeniz'e boynunu uzatmış o hüzünlü yarımada ve hüzünlerin vatanı İspanya; tarihi boyunca büyük acılarla yoğurulmuş bu topraklarda, bu defa takvimler 1936 yılını gösteriyorken, yazarımız A. Malraux' nun da ilk partizanlardan olarak katıldığı, Cumhuriyetçilerin hava kuvvetlerini örgütleyip faşistlere karşı mücadele ettiği İspanya İç Savaşı başlıyor. Eser bu iç savaşı ayrıntılı bir faşizm çözümlemesi ile birlikte anlatıyor.

Madrid sokakları, ölüm kalım yeridir; barikatlar bir kuruluyor, bir yıkılıyor; silahlı milislerle dolu kamyonlardan yükselen Enternasyonal Marşı 'na falanjistler tarafından kurşuna dizilenlerin çığlıkları karışıyor.Cumhuriyetçi milislerin bütün dünyadan onlara destek vermek üzere gelen yoldaşlarla birlikte oluşturdukları cephede , sosyalistler, anarşistler,sendikacılar yanyana omuz omuza savaşıyorlar ancak aralarında askeri ve ideolojik bir karmaşa mevcut.

 

Attilâ İlhan'ın değerli önsözü ile başlayan kitap üç ana bölüme ayrılmış ; ilk bölüm Cumhuriyetçilerin zafere ulaşma isteği ve heyecanının vurgulandığı "Gönülden Geçirmek" , "Manzanares " başlıklı ikinci bölümde farklı görüşteki grupların örgütlenebilme çabaları ,

" Umut" başlıklı son bölümde ise birlik sağlanmış bir orduyla zafere ulaşılabileceği beklentisi yansıtılıyor.

 

Savaş okumak zor elbet, keyifli bir okuma değil ;okurun yüreğine hüzün ve acı salıyor , okurken zorlandım yanı sıra; bir de bir Attila İlhan özelliği olarak - İlhan okuyanlar bilir- kitapta sık sık kullanılan oysa günlük okuma ve yazı dilimizde neredeyse hiç kullanmadığımız sözcükler ve kimi deyimlerle bölünmek, - ister istemez sözcüğün anlamını araştırma ihtiyacı ile- kısa bir süre için de olsa kitaptan kopmak yaşanan olayın sıcaklığını kaybetmek okuma zevkimi biraz olsun aşağıya çekti. Eserin anlatım biçimi karşılıklı uzun konuşmalar üzerine kurulmuş ;kimi zaman uzayan bu konuşma cümleleri sıkıcı gelebiliyor okuyucuya; ancak yazarın pilotluk deneyimlerinin katkısıyla uçuş anlarını betimleyen bölümler anlatım yönünden zengin ve etkileyici.

Netice itibarıyla, beklentimi karşılamamakla beraber Dünya Tarihi'ne kayıtlı bir iç savaşın faşizm çözümlemesi çerçevesindeki öyküsünü üstelik basımından hemen bir yıl sonra sinema filmi olarak da çekilen bu öyküyü Nobel Ödüllü bir yazarın kaleminden okumak değerliydi benim için.

 

Ve tabii bunu da yazmadan geçemezdim; ülkemizde , pek çok değerli eserin uğradığı acı akıbete uğruyor kitap ve 1968 yılında komünizm propagandası yaptığı gerekçesi ile siyasal erk tarafından toplatılıyor.

Yazarımız Malraux kasım 1901 'de Pariste varlıklı bir ailenin içinde doğup büyüyor.Ilk romanı Batının İğvası (1926), daha sonra Kanton'da İsyan, Büyük Yol, İnsanlık Durumu basılıyor. 1930'larda faşizmin yükselmesiyle birlikte siyasal etkinliklere ağırlık veriyor Malraux ; İspanya İç Savaşı'nda Cumhuriyetçilerin yanında yer alıyor uluslararası bir hava filosu kuruyor ve bu filonun albaylığını yapıyor ve sonrasında bu deneyiminden yola çıkarak "Umut" romanını yazıyor.Fransa'da bir dönem Kültür Bakanlığı görevine de getirilmiş olan yazarın sanat tarihi ve sinema psikolojisi taslağı gibi farklı alanlarda da eserleri bulunuyor. A. Malraux 1976 yılının kasım ayında hayatını kaybediyor.

 

Kitap , İletişim yayınlarından Attilâ İlhan çevirisi ve önsözü ile çıkmış, 544 sayfa.